Si nuk po arrihet mbrojtja e grave dhe vajzave ruse nga dhuna në familje nga mungesa tërësore e legjislacionit
Prej vitesh, aktivistët dhe avokatët e të drejtave të njeriut kanë bërë fushata për një ligj kundër dhunës në familje në Rusi. Megjithatë, situata mbetet një nga më të këqijat në Evropë. Në dhjetëvjeçarin e fundit, vlerësohet se 65% e të gjitha grave të vrara në Rusi kanë vdekur në duart e partnerit apo të një të afërmi. Gjithashtu, më shumë se 80% e grave të dënuara për vrasje në burgjet ruse ishin vetëmbrojtur në situata të dhunës në familje.
Që nga vitet 90′, janë hartuar një sërë ligjesh. Projektligji i fundit i tillë, i hartuar në vitin 2019, nuk u shqyrtua asnjëherë nga Duma e Shtetit – Dhoma e Ulët e parlamentit të Rusisë. Përpara vitit 2017, Kodi Penal rus përfshinte një nen mbi sulmin në familje, por më pas u ndryshua, duke i rikategorizuar sulmet për herë të parë si “vepra administrative”.
Sipas sondazhit të fundit të pavarur, 75% e rusëve janë në favor të legjislacionit. Megjithatë, kundërshtarët, duke përfshirë zyrtarë të lartë publikë dhe përfaqësues të kishës ortodokse, argumentojnë se një ligj i tillë do të lejonte ndërhyrjen në jetën familjare, gjë që është “e papajtueshme me institucionin e familjes dhe me vlerat tradicionale familjare, morale dhe shpirtërore”.
Organizatat që ofrojnë mbështetje praktike dhe psikologjike për gratë në Rusi janë gjithashtu të pakta në numër. Ka 14 të tilla me vendndodhje në Moskë dhe 25 në Shën Petersburg, megjithatë shumica janë organizata private ose fetare me financime të pasigurta. Në disa rajone nuk ka asnjë.
Në mesin e dhjetorit 2021, Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut (GJEDNJ) shqyrtoi një sërë rastesh të profilit të lartë të dhunës në familje kundër Rusisë. Ajo lëshoi një vendim pilot, duke theksuar problemet tërësore në legjislacionin e brendshëm rus dhe urdhëroi autoritetet të ndërmerrnin hapa urgjentë për të rregulluar situatën. Një prej tyre ishte rasti tronditës i Margarita Gracheva-s, së cilës i ishin prerë duart nga bashkëshorti. Punonjësi i policisë me të cilin kishte folur pak para se të ndodhte krimi e kishte shpërfillur denoncimin e saj.
Siç shpjegon avokatja e Margarita Gracheva-s, Valentina Frolova, fakti që GJEDNJ-ja e ka miratuar këtë aktgjykim nuk do të thotë domosdoshmërish se do të ketë ndryshime. Rusia, shpjegon ajo, është i vetmi vend i mbetur në Këshillin e Evropës pa ligj kundër dhunës në familje dhe një nga të paktat që nuk ka ratifikuar Konventën e Stambollit “Për luftën kundër dhunës në familje”.
“Një vendim i një organi ndërkombëtar nuk mund ta rregullojë situatën”, – shprehet më tej Frolova. “Është qeveria ruse ajo që duhet të ndërmarrë hapat e nevojshëm, sepse ndërsa GJEDNJ i referohet në mënyrë specifike veprimeve që duhet të ndërmerren për të mbrojtur viktimat, ky problem (kompleks) nuk do të zgjidhet brenda natës. Për shembull, Moldavia dhe Italia kanë miratuar legjislacionin përkatës, por në GJEDNJ vazhdojnë të depozitohen ankesa kundër tyre. Gjithashtu, në këto vende ekzistojnë probleme për sa i përket mbrojtjes së viktimave nga dhuna në familje. Puna në nivel sistemi kërkon kohë dhe përpjekje. Nevojitet trajnimi i punonjësve të agjencive qeveritare, i policisë, i gjykatave dhe i shërbimeve sociale”.
Për vite me radhë, aktivistët rusë kanë zhvilluar fushata për të tërhequr vëmendjen ndaj problemit. Në vitin 2019, në mediat sociale u shfaq një grup njerëzish me hashtag-un #янехотелаумирать – “I didn’t want to die” (Nuk doja të vdisja). Njerëzit e përdorën atë për të treguar histori të grave që kishin vdekur nga dhuna në familje ose kishin qenë viktima të saj.
Motrat Khachaturyan, të cilat vranë babanë e tyre, për të cilin ato pretendonin se i kishte abuzuar gjatë një periudhe prej disa vitesh, morën një mbështetje mjaft të gjerë publike. Avokatët e tyre mbrojtës shprehen se vrasja ishte vetëmbrojtje e nevojshme dhe se ekzistenca e një sistemi për mbrojtjen e viktimave të dhunës në familje do të kishte parandaluar tragjedinë.
Së fundmi, në tetor 2021, kryetarja e Këshillit të Federatës, Valentina Matvienko deklaroi se Dumës së Shtetit do t’i parashtrohej një projektligj për dhunën në familje në seancën e vjeshtës së vitit 2021. Megjithatë, kjo nuk ndodhi asnjëherë dhe vazhdon ende lufta për të vendosur masa mbrojtëse të rëndësishme ligjore për gratë dhe vajzat në Rusi.
Maria Koltsova është një gazetare ruse që jeton në Moskë, e specializuar për të drejtat e njeriut
