Si filmografia plot gjallëri e Pedro Almodóvar tregon një histori më të errët të së kaluarës traumatike të Spanjës
Kur filloi karrierën e tij në vitet ’70, regjisori më i famshëm spanjoll Pedro Almodóvar u bë shpejt posteri që përfaqësonte transformimin e Spanjës nga një diktaturë 40-vjeçare në një shoqëri moderne kapitaliste. Diktatori ushtarak, gjenerali Francisco Franco e kishte mbyllur prej kohësh shkollën e filmit të Spanjës dhe kështu filmat e hershëm komikë të Almodóvarit u panë si shenja, të paktën jashtë vendit, se Spanja kishte përparuar. Ai bashkëpunoi me artistë spanjollë dytësorë në një mjedis me kreativitet të larmishëm, të ashtuquajtur La Movida, e cila është krahasuar me “The Factory” të Andy Warhol. Megjithatë, mungesa e seriozitetit të Almodóvarit është dukur gjithmonë si diçka politike. Ajo që i bën filmat e tij të dallohen, është aftësia e tij për të kombinuar pamjet vizuale të guximshme e tërheqëse me historitë e çuditshme, në një mënyrë që është njëkohësisht argëtuese dhe frymëzuese.
Almodóvar luftoi për të financuar filmat e tij të hershëm (ai i përshkroi ata si pesë fëmijë të tij nga pesë baballarë të ndryshëm), prandaj në vitin 1986 bashkë me vëllain e tij ai themeloi kompaninë e tij të produksionit El Deseo (në spanjisht “dëshirë”). Suksesi i tyre i parë ndërkombëtar erdhi me nominimet për Oskar, të frymëzuara nga komedia absurde Women On The Verge Of A Nervous Breakdown (Gratë në prag të një krize nervore) në vitin 1988. Suksesi komercial bëri që disa të pretendonin se biletat e Almodóvar ishin shitur. Tie Me Up! Tie Me Down! (1989), një film ku një grua bie në dashuri me personin që e rrëmben, sugjeronte të kundërtën. Çmime të tjera pasuan, duke përfshirë Oskarin për filmin më të mirë në gjuhë të huaj për All About My Mother (1999) dhe skenarin më të mirë për Talk To Her (2002).
Edhe pse nga mesi i viteve 1990, “Almodramas” (një dramë emocionesh të treguara në stilin Almodóvar) kanë dominuar pjesën më të madhe të veprave të tij, elementi i tij komik është shumë i pranishëm në çdo gjë që ai bën, duke sfiduar idenë bindëse se ai papritmas është bërë serioz. Gjithashtu, ekzistenca e stileve të ndryshme Almodóvar – edhe brenda filmave individualë – do të thotë se çdo listë e të preferuarave bëhet një zgjedhje thellësisht personale.
Këmbëngulja e hershme e Almodóvarit se donte të bënte filma sikur Franko të mos kishte ekzistuar asnjëherë, nënkuptonte se për dekada filmat e tij ishin vendosur në një të tashme që ishte gjithmonë optimiste. Ky ngurrim për të trajtuar diktaturën dhe luftën civile çoi direkt në filma që tërhoqën vëmendjen fshehurazi, qoftë nëpërmjet eksplorimit të pikëllimit personal ose nëpërmjet aludimeve për histori të tjera traumatike, si ato të Argjentinës nën sundimin e gjeneralit Videla ose në Luftën Civile në Bosnjë. Vetëm në hapjen e Live Flesh (1997), e vendosur në Madrid në vitin 1970, ai fillon të trajtojë historinë e dhimbshme të Spanjës. Kthimi i tij më i bukur në të kaluarën është Bad Education (2004), një histori e zhurmshme e abuzimit seksual të fëmijëve në një shkollë fetare gjatë diktaturës dhe më pas fshehjes së këtij krimi në Spanjën demokratike.
Në vitin 2018, Almodóvar ishte producent ekzekutiv i The Silence Of Others (nën regjinë e Robert Bahar dhe Almudena Carracedo), një dokumentar për betejat e viktimave të diktaturës në kërkim të drejtësisë. Filmi i tij më i fundit, Parallel Mothers (2021), përshkruan në mënyrë imagjinare këtë dhe histori të tjera për të treguar efektet e vazhdueshme të kësaj të kaluare traumatike në jetën e protagonistëve. Nëse “dëshira” është emri i kompanisë së produksionit të Almodóvarit edhe termi që shpesh lidhet me kinemanë e tij, “heshtja” (titulli i veprës për filmin e tij të vitit 2016 Julieta) është po aq i rëndësishëm.
Me Parallel Mothers, Almodóvar më në fund ka folur pa mëdyshje për të kaluarën traumatike të Spanjës – një e kaluar që duhet të trajtohet në mënyrë që vendi më në fund të mund të ecë përpara, ashtu si edhe nënat në histori (të luajtura nga Penélope Cruz, e nominuar për çmimin Oskar për performancën dhe Milena Smit).
5 filma të Pedro Almodóvar për t’i parë tani
- The Law Of Desire (1987)
- Women On The Verge Of A Nervous Breakdown (1988)
- Talk To Her (2002)
- Bad Education (2004)
- Pain And Glory (2020)
