Feministet britanike me ngjyrë Një shpjegim nga Seun Matiluko
Që nga fillimi i shekullit të 20-të, njerëzit filluan të mbërrinin në Britani nga vendet koloniale britanike, duke përfshirë Xhamajkën, Nigerinë, Sierra Leonen, Ganën dhe Trinidad dhe Tobagon.
Në fillim këta ishin grupe të vogla studentësh që kishin ardhur për të vazhduar më tej me shkollimin e fituar në vendin e tyre të origjinës, por pas Luftës së Dytë Botërore filluan të vinin grupe më të mëdha. Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore në vitin 1945, shumë koloni britanike u goditën nga paqëndrueshmëria e madhe ekonomike dhe politike, gjë që bëri që mijëra njerëz të vinin në Britani në kërkim të një pune dhe mundësie ekonomike, që do të ishin të pamundura në vendin e tyre. Ndër ata që erdhën për qëllime punësimi, ndoshta më të njohurit janë 492 xhamajkanët që mbërritën në Tilbury Docks, Eseks, me tragetin “HMT Empire Windrush” në 1948.
Të gjitha këto komunitete të hershme migruese përjetuan diskriminim të rëndë racor në Britani. Atyre shpesh iu refuzohej marrja me qira e një banese dhe nuk i merrnin në punë, gjithashtu njerëzit lëshonin fyerje raciste në rrugë. Disa prej tyre madje u vranë gjatë sulmeve me motive racore.
Në këtë klimë diskriminimi ekstreme, disa u bënë aktivistë, duke përfshirë edhe gratë me ngjyrë. Këto pararendëse të feminizmit britanik me ngjyrë vuajtën nga racizmi, sepse ishin me ngjyrë, dhe seksizmi, vetëm se ishin gra. Më pas ato u ngritën, duke luftuar për të drejtat civile, të drejtat e shëndetit riprodhues dhe pavarësinë e vendeve të tyre të origjinës në Afrikë dhe Karaibe. Ato gjithashtu i dhanë përparësi solidaritetit ndër-racor, duke luftuar shpesh përkrah grave të Azisë Jugore që dëshmuan për përvoja të ngjashme të racizmit dhe seksizmit në Britani.
Ndër këta aktiviste të guximshme me ngjyrë përmendim: Una Marson: Një shkrimtare dhe poete xhamajkane e cila, pak pasi mbërriti në Britani në vitin 1932, u bë një figurë e rëndësishme e Lidhjes së Popujve me Ngjyrë, një grup aktivistesh britanik që luftonte kundër kolonializmit dhe racizmit. Claudia Jones: Një aktiviste me origjinë nga Trinidadi e famshme për organizimin e një marshimi kundër politikës raciste të imigracionit në vitin 1962 dhe për fillimin e karnavaleve të para “Notting Hill”. Jocelyn Barrow: Gjithashtu me origjinë nga Trinidadi, luajti një rol vendimtar, së bashku me studente të tjera dhe aktiviste të reja, në miratimin e ligjit të parë kundër diskriminimit në Mbretërinë së Bashkuar në vitin 1965, që ishe edhe i pari në të gjithë Evropën. Olive Morris: Një aktiviste xhamajkane e cila vdiq në moshën 27-vjeçare, por arriti të ofrojë shumë në jetën e saj të shkurtër, duke përfshirë mbrojtjen e një diplomati nigerian nga dhuna policore. Ajo ishte gjithashtu bashkëthemeluese e Grupit të Grave me Ngjyrë në Brikston, një grup i krijuar në vitet 1970 për të luftuar kundër racizmit shtetëror dhe për të mbrojtur të drejtat e shëndetit riprodhues të grave me ngjyrë. Stella Dadzie: Një grua me prejardhje ganeze dhe angleze, e cila në vitin 1978 bashkëthemeloi Organizatën e Grave me Prejardhje Afrikane dhe Aziatike, një grup shumëracor anti-racist. Në vitin 1985 ajo ishte bashkëautore e “The Heart Of The Race” (“Zemra e Racës”), një libër i vlerësuar me çmime mbi historinë e aktivizmit të grave me ngjyrë në Britani.
Kur u përballën me racizmin dhe seksizmin, Marson, Jones, Barrow, Morris dhe Dadzie morën fatin e tyre në dorë dhe reaguan ndaj sulmeve. Sot, në një peizazh social, ekonomik dhe dixhital gjithnjë në ndryshim, një valë e re feministesh të reja me ngjyrë vazhdon të përmbushë misionin për t’i dhënë fund diskriminimit në Britani.
- Tobi Oredein – themeluesja e Black Ballad, një revistë në internet që u jep zë grave britanike me ngjyrë.
- Tanya Compas – themeluesja e Exist Loudly, një organizatë që mbështet të rinjtë me ngjyrë të komunitetit LGBTQIA+ nëpërmjet krijimtarisë, vetëshprehjes dhe rrëfimit dixhital të historive.
- Ebinehita Iyere – themeluesja e Milk Honey Bees, një grup me bazë në Londër që u ofron vajzave me ngjyrë aftësitë dhe mundësitë për të depërtuar në shoqëri.
- Mercy Shibemba – e lindur me HIV, Shibemba është tani një aktiviste që promovon barazinë për fëmijët, gratë dhe të rinjtë që janë me HIV/AIDS.
- Temi Mwale – themeluesja e 4FrontProject, një organizatë që mbështet të gjithë të rinjtë me ngjyrë të prekur nga dhuna.
Seun Matiluko është shkrimtare dhe studiuese britanike e fushave ligjore, politike dhe racore. Ajo ka shkruar artikuj për “Gal-dem”, “The Independent” dhe “Glamour” dhe është moderatorja e podkastit kushtuar historisë së grave britanike me ngjyrë Hello From Britain!
