E vërteta për rraskapitjen nga puna

Në të gjitha industritë, nga mikpritja te kujdesi shëndetësor, financa dhe arsimi, një numër gjithnjë në rritje i grave vuajnë për shkak të stresit në punë. Ndërsa hulumtimet tregojnë se rraskapitja përbën bazën për largimet vullnetare në masë nga puna, Victoria Joy pyet veten: a është tepër vonë për ta kthyer në drejtimin e duhur?

Duke parë përtej listës së pafundme të detyrave dhe pushimeve të shkurtra inekzistente, në vitin 2019 Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) e kategorizoi rraskapitjen si një “dukuri profesionale”. Duke e lidhur atë drejtpërdrejt me nivelet e larta të stresit specifik të vendit të punës që nuk menaxhohen suksesshëm, OBSH-ja i rendit simptomat e rraskapitjes në manualin e saj diagnostikues si më poshtë: ndjesi e lodhjes ose mungesë e energjisë; mospërfillje e punës së tjetrit ose ndjesi negative ndaj karrierës së tjetrit; reduktim i produktivitetit profesional. Me fjalë të tjera, nuk ju ka mbetur më energji. 

Faqja e internetit e Shërbimit Shëndetësor Kombëtar (NHS) të MB-së jep një gamë të gjerë simptomash, duke përfshirë ndjesinë e paaftësisë ose të izolimit, atë të shkëputjes, rritjen e dyshimit ndaj vetes, nivelet më të larta të zvarritjes së punëve dhe ndjesinë e mbingarkesës. 

Ndërsa termi u përdor para vitit 2020, për shumë njerëz ishte pandemia Covid-19 ajo që krijoi stuhinë e përsosur të stresit; rreziqe shëndetësore për punonjësit e vijës së parë, puna në distancë që mjegulloi kufijtë dhe reduktoi ndërveprimin social, pasiguria financiare për bizneset e punonjësit e larguar përkohësisht nga puna dhe një rritje e mbingarkesës familjare në përgjithësi. 

Pavarësisht progresit pozitiv rreth ndërgjegjësimit mbi shëndetin mendor, statistikat konfirmojnë një situatë më të rëndë: sipas një hulumtimi të kryer nga Glassdoor ndërmjet viteve 2021 dhe 2022, diskutimet mbi rraskapitjen midis punëtorëve në MB u rritën me 48% gjatë 12 muajve dhe anketa Deloitte’s Women at Work 2022: A Global Outlook zbuloi se gati 40% e grave që kërkojnë në mënyrë aktive një punë të re përmendën rraskapitjen si arsye kryesore. 

Qofshin këta punonjës të korporatave që kontrollojnë mesazhe gjatë gjithë orëve të ditës, aq sa detyrat dhe shqetësimet e punës prekin edhe jetën familjare dhe ndikojnë negativisht në gjumin ose personeli i kujdesit shëndetësor dhe ai i sektorit të mikpritjes që detyrohen të punojnë përtej orarit zyrtar dhe të heqin dorë nga pushimet e shkurtra, nuk është për t’u habitur që 35% e grave e vlerësojnë aftësinë e tyre për t’u shkëputur nga puna si të dobët/shumë të dobët.

Për sa i përket arsyes pse rraskapitja duket të jetë më e përhapur te gratë, kjo varet jo vetëm nga fakti që gratë kanë më shumë gjasa që bashkë me punën e tyre të kujdesen edhe për familjen dhe punët pa pagesë të shtëpisë (veçanërisht ato që detyrohen që punën me kohë të plotë ta bëjnë brenda periudhës së punës me kohë të pjesshme), gjë që rrit stresin në të gjitha fushat, por ato ndikohen edhe më shumë nga pasiguria financiare për shkak të hendekut gjinor të pagave dhe, më e zakonshmja, nga puna në industri me paga më të ulëta. Ndër kërkimet e shumta në mbështetje të kësaj teze, një sondazh i kryer në vitin 2021 me titull “An Unequal Burden”, zbuloi se 35% e femrave morën pagën më të lartë të lejueshme pas largimit, krahasuar me 53% e meshkujve. 

Përpjekja për të trajtuar rraskapitjen me dhënien e një pushimi të vonuar javor ose me zhvillimin e një feste kolektive është si të përpiqesh të ndalosh gjakderdhjen e një arterieje me një qepje të vetme: është thjesht e kotë dhe vonë. Gjëja e rëndësishme është vendosja e sistemeve dhe masave të sigurisë për të parandaluar që kjo të ndodhë në radhë të parë dhe si njerëzit ashtu edhe punëdhënësit duhet të bëjnë pjesën e tyre. 

5 mënyra për të shmangur rraskapitjen

Edhe nëse shpesh duket e pashmangshme t’i ikësh një kulture që kërkon të jemi gjithmonë në gatishmëri, këto gjeste të vogla mund t’ju ndihmojnë të identifikoni nëse ka mënyra për të punuar ndryshe dhe për të parandaluar rraskapitjen...

1. Menaxhoni pajisjet elektronike
   Marrja e vazhdueshme e njoftimeve nga puna në telefonin ose laptopin tuaj do të thotë se nuk ka asnjë kufi midis punës dhe fushave të tjera të jetës suaj. Bllokoni njoftimet jashtë orarit të punës dhe kur duhet të përqendroheni në një detyrë të caktuar për të minimizuar shpërqendrimet. 
2. Vendosni themelet
   Kur jemi të stresuar, të zënë ose plotësisht të rraskapitur, nevojat tona themelore janë të parat që preken. Kështu që vendosja e themeleve tregon dhembshuri për veten dhe krijon elasticitet ndaj stresit të përditshëm. Këto themele mund të përfshijnë ushqime të shëndetshme të konsumuara pa u shpërqendruar, ekspozimi i fytyrës ndaj dritës natyrale në mëngjes dhe një gjumë cilësor gjatë natës. Filloni nga pak, zgjidhni një dhe jepini përparësi.
3. Njihni identitetin tuaj
   Nëse ndiheni si të konsumuar plotësisht nga puna, kushtojini vëmendje gjuhës që përdorni për ta përshkruar atë. Në vend që të thuash “Unë jam...” (Unë jam mësues/e, unë jam menaxher/e projektesh), thuaj “Unë punoj si...” (Unë punoj si mësues/e, unë punoj si menaxher/e projektesh). Kjo mund të ndihmojë në krijimin e kufijve mendorë midis punës dhe jetës personale, duke të të kujtuar se puna është vetëm një aspekt i jetës suaj.
4. Përsosmëria nuk është gjithçka
   A ju krijon edhe më shumë stres nevoja për të patur miratimin e të tjerëve, për të marrë vendimet më të mira të mundshme ose për të qenë gjithmonë në krye? Duhet të synoni që ngarkesën tuaj të punës dhe detyrat specifike t’i shikoni nga një këndvështrim i ri, nga një pozicion “mjaft mirë” në vend të “përsosur” dhe vlerësoni sinqerisht se sa realistë jeni ju dhe të tjerët për atë që mund të arrihet. 
5. Pushoni dhe rikalibrohuni
   Sigurohuni që të vendosni kufij në jetën tuaj jashtë punës për të pushuar dhe për t’u rikalibruar. Eksperimentoni për të gjetur diçka që ju inkurajon seriozisht të pushoni, si p.sh. meditimi, shoqërimi me miqtë, dëgjimi i muzikës relaksuese ose kryerja e aktiviteteve jo nga telefoni, si ai i plotësimit të mozaikut të figurave.

Victoria Joy është instruktore e kualifikuar që i ndihmon njerëzit të rimarrin kontrollin e jetës së tyre të përditshme, duke menaxhuar mbingarkesën në mënyrë që të krijojnë zakone të dobishme dhe rutina të qëndrueshme për të lehtësuar jetën