Arti reflektues dhe lozonjar i Stephanie H Shih

Stephanie H Shih ia atribuon lulëzimin e karrierës së saj artistike disa kulaçeve orientale dhe një shisheje uthulle Chinkiang. Në vitin 2018, specialistja tajvanezo-amerikane e qeramikës vendosi të rikrijonte këto dy ushqime kryesore të kuzhinës aziatike me argjilë. Ajo që e tërhoqi atë ishte zakonshmëria e këtyre dy objekteve dhe prania e tyre e kudondodhur në shtëpitë aziatike-amerikane, përfshirë edhe shtëpinë e saj. Punimet e përfunduara ishin të një saktësie të tillë, të cilat pothuajse mund të duken si të vërteta. Me reagimin jashtëzakonisht pozitiv ndaj fotove të punimeve të postuara në Instagram, duke filluar me shishen e zezë me bazë orizi, Shih e kuptoi se kishte ndërmarrë diçka të jashtëzakonshme.

“Shumë njerëz nga komuniteti kinezo-amerikan filluan të më tregonin histori që lidhen me ato ushqime dhe fëmijërinë e tyre”, shpjegon Shih nga studioja e saj në Brooklyn. “Ishte e qartë se ato objekte nuk ishin vetëm pjesë e kujtimeve të mia personale, por e një përvoje të përbashkët. Prej këtu më lindi ideja për të eksploruar ushqime të tjera tipike për të cilat njerëzit në diasporë i kujtojnë me nostalgji”.

Seria që pasoi, Oriental Grocery, synonte të bënte pikërisht këtë dhe nga një hobi, puna me qeramikë e Shih u kthye në një sipërmarrje me kohë të plotë. Për ta bërë këtë, Shih anketoi më shumë se 20.000 ndjekës aziatiko-amerikanë të rrjeteve sociale për të përpiluar një listë të shumëllojshme kulturore dhe etnike të ushqimeve që përfaqësonin rrënjët e tyre. Punimet e krijuara si rezultat i kësaj variojnë nga përmasat e vërteta të thasëve të orizit, deri tek erëzat dhe salcat e ndryshme të sojës, me synimin për të treguar shtrirjen e diasporës aziatiko-amerikane dhe për të sfiduar idenë e një kuzhine uniforme aziatike.

Në veprat më të fundit, ajo e ka shtjelluar më tej këtë rrëfim, gjithmonë në kërkim të dialogut me audiencën e saj, duke vëzhguar ushqimet perëndimore që zënë vend të veçantë në kulturën aziatike. Nga Spam dhe Kit-Kat, te Danish Butter Cookies dhe Ovaltine, ato janë të gjitha produkte të prezantuara në komunitetet e diasporës aziatike përmes shfrytëzimit kolonial, asimilimit dhe pranisë ushtarake (si në rastin e Spam, një produkt i importuar nga Amerika në Azi), por që më pas u përhapën shumë në mesin e komuniteteve lokale.

“Ushqimi luan një rol kaq të rëndësishëm në mënyrën se si njerëzit, veçanërisht emigrantët dhe fëmijët e tyre, mund të lidhen me kulturën e tyre. Për mua, është një mjet i natyrshëm për të kuptuar se si ne e modelojmë ndjenjën tonë të vetvetes”, shpjegon Shih.

Por artistja ka përdorur edhe ushqimin për të shkuar përtej sferës personale. Në shfaqjen e saj Open Sundays të mbajtur vitin e kaluar në Lower East Side të Nju Jorkut, ajo ekzaminoi mbivendosjen 100-vjeçare të komuniteteve kineze dhe hebreje në lagje përmes artikujve ushqimorë të të dyja kulturave, të tilla si White Rabbit Creamy Candy, Dr. Brown’s Cel-Ray Soda, Yang Jiang Preserved Beans dhe Streit’s Passover Matzos.

Në ekspozitën e saj të fundit solo në Berggruen Gallery në San Francisko, ajo i bëri homazhe historisë kulturore të lagjes kineze të qytetit, jo vetëm përmes ushqimit, por edhe librave, filmave (me videokaseta të bukura qeramike) dhe objekteve të kulturës popullore që e kanë përkufizuar atë, duke përfshirë kopjet perfekte të Nike Air Jordans dhe një kapele basketbolli “Linsanity” (për nder të basketbollistit tajvanezo-amerikan Jeremy Lin, i cili mori papritur famë në 2012), sepse “ndjekja e ndeshjeve të NBA është diçka shumë e përhapur në mesin e aziatiko-amerikanëve”, thotë Shih.

“Ajo që më intereson është të sfidoj idenë e ‘autenticitetit’, duke u fokusuar në shkëmbimin kulturor. Një kulturë nuk është kurrë e paprekur nga kulturat e tjera, megjithatë shpesh njerëzit përpiqen ta izolojnë për ta mbrojtur atë, por kjo i kundërvihet historisë dhe nuk është e dobishme, sepse realiteti është shumë kompleks. Me punimet e mia dua të ndjek mënyrën se si mendojmë për identitetet tona në një plan më të gjerë”, përfundon Shih.

Marianna Cerini është shkrimtare e pavarur që shkruan për tendencat kulturore, udhëtimet, modën dhe artin, artikujt e të cilës janë botuar në “Conde Nast Traveler”, “BBC Travel”, “CNN Style”, dhe “Vogue Italia”

^{_{Jasmine Rice (2022), Air Jordan (2022) Berggruen Gallery; Dr Brown’s Cel Ray Soda (2022); Yang Jiang Preserved Beans (2022); Five Books (2022), Berggruen Gallery; White Rabbit Candy (2022); Four VHS Tapes (2022), Berggruen Gallery; Ovaltine (2021); Danish Butter Cookies (2021), all Stephanie H Shih ⓒ Robert Bredvad}}