Aroma e re Vanguard çkolonizon industrinë e parfumerisë

Parfumet na sfidojmë që të jemi jashtëzakonisht jorealistë dhe të shëtisim me nuhatjen tonë. Megjithatë, prodhuesit që qëndrojnë pas tyre kanë qenë kryesisht francezë të bardhë të klasës së mesme. Tani, një gardë e re e prodhuesve të parfumeve dhe e themeluesve të markave po depërton më në fund në industrinë e parfumeve, e cila dikur ishte e rezervuar vetëm për një pakicë të privilegjuar.

Qyteti Grasse në Francë shpesh cilësohet si ‘kryeqyteti i parfumeve’. Megjithatë prodhuesit e parfumeve të lindur atje ose ata që kanë mundësi financiare për të udhëtuar dhe studiuar atje, kanë mbushur raftet e parfumeve në botë me krijimet e tyre. Ka pasur përpjekje për t’i përvetësuar vendet ‘ekzotike’, traditat e shenjta dhe mitologjitë e lashta, por, kur kjo shprehet kryesisht nga të bardhët, atëherë kjo tregon një lloj përvetësimi të kulturës së tjetrit që kohët e fundit (dhe me të drejtë) është analizuar nga afër në pothuajse çdo formë tjetër arti – e megjithatë, në botën e parfumerisë kjo është pranuar si status quo i parfumuar. Kjo nuk do të thotë se shumë prodhues dhe marka parfumesh nuk i hulumtojnë aftësitë e tyre krijuese dhe përbërësit që përdorin, por deri vonë, përkatësia etnike dhe trashëgimia e nuhatjes nuk janë marrë parasysh për kompozimin e aromave. Duke lënë mënjanë racizmin historik, shkaku kryesor ka qenë shpesh i qartë: parfumeria është vendi ku arti takohet me shkencën, dhe kualifikimi si kimist – madje edhe të dish se mund të bësh karrierë nga parfumeria – është një fushë që u përket të privilegjuarve. Shtojini kësaj traditën e Grasse të përcjelljes së uniformës së prodhuesit të parfumeve nga baballarët tek bijtë, së bashku me vështirësitë e zakonshme në vendin e punës dhe me mungesën e lirisë së të punuarit ose qendrave të kujdesit ditor të fëmijëve, dhe paragjykimin e pavetëdijshëm të mentorëve meshkuj që priren të punësojnë njerëz që duken si ata, dhe ja, ju sapo krijuat stuhinë e përsosur për paragjykime të parfumuara. Deri vonë, përveç disa individëve të veçantë që kanë bërë emër në fund të viteve ’70, njerëzit me ngjyrë dhe gratë në përgjithësi nuk nxiteshin ose ndihmoheshin që të studionin lëndët e shkencës, teknologjisë, inxhinierisë dhe të matematikës. Në Institutin e Edukimit pranë Kolegjit Universitar të Londrës, Louise Archer dhe ekipi i saj krijuan ASPIRES – një projekt kërkimor afatgjatë që hulumton fenomenin se, megjithëse vajzat dalin mirë në provimet e lëndëve shkencore në arsimin e mesëm, “ato ende mendojnë se nuk janë mjaft të afta ose mjaft të zgjuara për të studiuar në këto fusha në universitet”, thotë Archer. “Ne e vëmë re këtë qëndrim veçanërisht te vajzat që vijnë nga klasa punëtore dhe që janë me ngjyrë”. Duke qenë se njerëzit me ngjyrë përbëjnë shumicën e popullsisë së botës, a nuk të habit edhe më shumë përjashtimi i këtyre zërave (dhe nuhatjeve)? “Ndihesha kaq larg dhe e mënjanuar nga jeta ime [gjatë fëmijërisë]”, thotë prodhuesja e parfumeve dhe pronarja e brendit Maya Njie, e cila tani feston trashëgiminë e saj afrikano-perëndimore dhe suedeze përmes markës me të njëjtin emër. Chris Collins, një prodhues parfumesh, i cili ishte një ndër modelët e parë afro-amerikan që bashkëpunoi me Ralph Lauren – tani zotëron një parfumeri, përmes së cilës nderon kulturën me ngjyrë – pohon se, që parfumi të pasqyrojë vërtet njerëzit që e përdorin, atëherë kemi nevojë për një larmi zërash. “Këto histori burojnë nga perspektiva ime unike”, thotë ajo. “Sa më shumë larmi të kemi, aq më shumë histori do të dëgjojmë”. Më poshtë po përmendim pesë parfumeri me kulturë të pasur që duhet t’i merrni në konsideratë.

1. Parfumeria e parë turke, Nishane, misioni i së cilës është ta vendosë Stambollin në hartën e parfumeve.
2. Prodhuesi autodidakt tajlandez i parfumeve Prin Lomros e shpreh trashëgiminë e tij përmes kujtimeve të parfumeve.
3. Catherine Omai frymëzohet nga “kultura, peizazhi dhe tradita e popullit nigerian”.
4. Neela Vermeire e shpreh trashëgiminë e saj indiane përmes parfumeve elegante, të frymëzuara nëpër histori.
5. Pissara Umavijani, e cila u rrit në Tajlandë, e kremton poezinë e babait të saj në formë aromatike përmes brendit të saj “Parfums Dusita”.

Suzy Nightingale është një gazetare e pavarur e parfumeve e nderuar me çmime, e cila ka shkruar artikuj për “The Perfume Society”, “Grazia Middle East”, “Rakes Progress”, dhe është bashkëprezantuese e podkastit “On The Scent”